Epilepsi (Sara)
EPİLEPSİ (SARA) HASTALIĞI BELİRTİLERİ
Epilepsi, (sara) hastalığı olarak ta adlandırılır. Beyindeki sinir hücrelerinin zaman zaman anormal elektrikli deşarjları sonucu ortaya çıkan nörolojik bir bozukluktur. Beynin normal de çalışması ile elektriğin aşırı kontrolsüz yayılımı sonucu oluşur ve geçici bilinç kayına neden olur. Deşarjların ortaya çıktığı bölge neresi ise o bölgenin görevine dair belirtiler ortaya çıkar.
Epilepsi nöbetlerinin çok değişik çeşitleri, 40’ın üzerinde nöbet tipi tanımlanmıştır. Fakat, akılda tutulması gereken iki çeşit nöbet olduğudur. Birincisi, parsiyel epilepsi nöbeti olarak adlandırılır. Yani beyinde bir bölgeye sınırlı başlayan nöbetlerdir. Birde beynin orta hat yapılarından kaynaklanan yaygın epilepsi nöbeti (jenarilize epilepsi) denilen epilepsi nöbetleri de vardır ve bunlar farklı belirtiler gösterir. Epilepsi, belirtiler grubu ve birtakım özelliklerin bir arada bulunduğu sendrom şeklinde de tanımlanabilir.
EPİLEPSİ (SARA) HASTALIĞI NEDENLERİ
Epilepsi hastalığı nedenleri iki grupta değerlendirilir. Birincisi, semptomatik epilepsi, beyin tümörü, iskemik lezyon, beyne giden kan akımı azaldığında beyin dokusundaki besin maddeleri ve oksijen azalır ve bu durum hücre hasarına ve epilepsi nöbetlerine neden olur. Gebelik döneminde annenin ilaç, sigara ve alkol kullanması ve bebeğin gelişimini etkileyecek mikrobik hastalıklar, doğum sırasında oluşabilecek beyin zedelenmesi, kanaması, beynin oksijensiz kalması çocukta epilepsi hastalığı oluşmasına neden olabilir.
Doğum sonrası menenjit ve beyin iltihabı gibi problemler de epilepsi hastalığına yol açabilir. Ateşe bağlı istemsiz kasılmalar (febril konvulziyon), tiroid bezi hastalıkları, B 6 vitamini eksikliği ve tüm vücudu etkileyen enfeksiyonlar gibi faktörler epilepsi (sara) hastalığına neden olur.İdiopatik epilepsi, aileden geçen mutasyona uğramış genlerden dolayı genetik geçişli olarak ortaya çıkar.
EPİLEPSİ (SARA) HASTALIĞI BELİRTİLERİ
Epilepsi belirtileri, her kişide farlılık gösterir ve hastalarda belirtilerin hepsi görülmeyebilir. Epilepsi nöbetler halinde kendini gösterir. Bilinç kaybı, bayılma, titreme, yere düşme, halüsinasyon, otururken uzaklara dalma, nefes darlığı, nefesin kesilmesi, dokularda ve yüzde morarma, çok fazla tükürük salgılanması, bayılma sırasında idrar kaçırma, hareketlerde kontrol kaybı, kriz sonrası şaşkınlık, uyku hali, halsizlik ve yorgunluk, korku veya panik gibi belirtiler görülür.
EPİLEPSİ (SARA) HASTALIĞI TANISI
Epilepsi tanısı, öncelikle nöroloji uzmanının yapacağı fizik muayene ve hastanın şikayetleri alınır. Hastanın bilemediği bilinç kaybı ile oluşan nöbetler söz konusu ise, nöbet sırasında hastanın yanında olan kişiden bilgi alınır. En ideal yöntem hasta nöbet geçirdiği sırada doktorun görmesidir. Çok şüphelenilen hastaların hastaneye yatırılarak takip edilmesi gereklidir.
Bazı kalp hastalıkları da bayılma nöbetlerine neden olduğu için kardiyoloji tetkikleri de gerekebilir. Epilepsi tanısı denildiğinde önemli bir tetkik olan elektro-ensefalografi (EEG) denilen yöntemdir. EEG epilepsinin tipini belirlemede veya lokal ve parsiyel denilen gruptan, var ise bir odağı hangi bölgede, hangi şiddette olduğunu anlamak için de kullanılır. EEG özellikleri bazen hastalarda normal çıkabilir. Bu durumda daha ayrıntılı görüntülemek için hastayı bir gece öncesinden uykusuz bırakarak uyku sırasında EEG tetkiki yapılır. Gerekir ise gece boyu video eşliğinde EEG çekilir.
EPİLEPSİ (SARA) HASTALIĞI TEDAVİSİ
Epilepsi, mutlaka doktora gidilmesi ve doktor gerekli gördüğü sürece takip edilmesi gereken bir hastalıktır. Epilepsi, yaşam süresince devam edecek şeklinde algılanmamalıdır. Epilepsinin bazı türleri belli yaşlardan sonra tamamen düzelebilir ve ilaç kullanılmasına gerek kalmayabilir. Fakat, bu durum hassasiyetini korur ve ilaç tedavisinin bırakılmasını sadece hastanın doktoru karar verir. Nöbetler tekrarlayabilir ve beynin oksijensiz kalması bazı sorunlara neden olabilir. Her nöbet bir sonraki nöbeti tetikleyebilir. Tedavi edilmeyen küçük nöbet tipleri daha büyük nöbetlerin ortaya çıkmasına yol açar.
Epilepsi nöbetleri merdivenden düşme, sokakta olur ise trafik kazaları riskleri, suda boğulma, düşmeler esnasında ağır ya da hafif darbeler, yaralanmalar, gören çocukların ya da insanların korkması ve paniklemesi ve benzeri tehlikeler içerir. Bu nedenle epilepsi nöbeti geçiren hastaya hemen müdahale edilmesi gereklidir. Epilepsi tedavisinde en öneli tedavi ilaç tedavisidir. Epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlar beyin hücrelerinin aşırı uyarılmasına baskı yaparak nöbetleri engeller. Bu ilaç tedavisi her gün önerilen dozda ve saatlerde düzenli bir şekilde kullanılmalıdır. Epilepsi tedavisi düzenli olarak uygulandığında da nöbetler olabilir. Epilepsi tedavisi hiç bir hasta da yüzde yüz değildir.
Araştırmalara göre uygun tedavi şartlarında hastaların % 60’ında nöbetler tamamen kaybolur iken, % 20’sinde tedavinin en iyi şekilde uygulanmasına rağmen nöbetler devam eder. İlaçlar ile tedavi edilemeyen epilepsi hastalarında cerrahi tedavi uygulanabilir. Epilepsi cerrahisi bu konuda uzmanlaşmış tıp merkezlerinde yapılır. Ameliyat esnasında nöbetlere neden olan beyin bölgesi çok incelikli bir şekilde alınır. Cerrahi tedaviden sonra hastaların % 90’ı önemli derecede düzelme gösterir.
Epilepsi hastalarına uygulanan diğer cerrahi yöntem ise ayrık beyin ameliyatıdır. Bu ameliyat corpus callosumun kesilmesi yöntemidir. Fakat bu ameliyat bir çok işlev bozukluğuna neden olabileceğinden dolayı çok fazla tercih edilmez. Bir diğer yöntem ise nöbetleri kontrol altına almanın güç olduğu durumlarda boynun yan tarafına uzanan vagus siniri aracılığı ile beyine uyarılar göndermektir. Epilesi hastaları veya çocukların aileleri bu konuda bilinçli olmaları ve doktordan izinsiz tedaviyi kesmemeleri ya da ara vermemeleri hayati önem taşır.
HEMEN ARA