Periferik ve Santral Sinir Sistemi Hastalıkları

---

Santral Sinir Sistemi

Santral sinir sistemi, diğer adıyla merkezi sinir sistemi beyin ve omurilikten, ayrıca bunlarla bağlantılı olan sinirlerden meydana gelmiştir. Çevresel sinir sisteminden duyusal impulsları alır, buna yanıtı kontrol eder. Santral sistem vücuttaki kontrol ağı gibidir. Bu sistemden etkilenen faaliyetler ise, kas kontrolü, nefes alıp verme, görme ve bellektir. Bu önemli bölümdeki hasarda ya da bir hastalığın bu alanı etkilemesi sonucunda ciddi sağlık sorunları yaşanabilir. Beyinde anormal elektriksel aktivite sonucunda epilepsi yani sara hastalığı, otoimmün hastalıktan oluşan multipl skleroz MS, dopamin eksikliği nedeniyle parkinson hastalığı oluşabilir. Bunlar gibi santral sinir sistemindeki bozukluklardan kaynaklanan çeşitli rahatsızlıklar bulunmaktadır.

Çevresel sinir sistemiyle beraber davranış ve hareket kontrolünde etkin olan santral sinir sisteminin çevresel sinir sisteminden ayrıldığı belirgin bir sınır bulunmamaktadır. Sistemdeki beyin kafatasıyla, omurilik omurgayla koruma altına alınmıştır. Santral sistem kafatasındaki beyinle başlar, aşağıda omurgadaki omurilik ile sonlanır. Bunlar birbirleriyle nöronlarla iletişime geçer. Santral sinir sisteminin gelişimi embriyonik dönemde altı hafta içinde, ön beynin serebrum ve ara beyin olarak bölünmesiyle, arka beynin metensefalon ve myelensefalon olarak bölünmesiyle başlar.

Santral Sinir Sistemi Hastalıkları

Santral sistemde etkili olan çok sayıda hastalık bulunmaktadır. Bu hastalıklar arasında santral sinir sistemi enfeksiyonu ensefalit, çocuk felci, sinir hücrelerindeki dejenerasyondan alzheimer hastalığı, iltihap ve otoimmün hastalıklarından multipl skleroz MS, çeşitli kas hastalıkları bulunmaktadır. Santral sinir sistemi kanserleri, beyin tümörleri gibi rahatsızlıklarda genellikle ölümle neticelenebilir.

Santral sinir sisteminin görevleri

Sistemde beyin duyu organlarının, hafızanın ve düşüncenin merkezi konumundadır. Vücutta kan basıncını düzenler, vücut ısısını ayarlar, açlığı, uykuyu, uykusuzluk halini kontrol altında tutar, hormonları düzenler, istemli çalışan organları kontrol altında tutar. Gelen uyarılara karşı emirler üreterek, vücudun sağlıklı kalmasına yardımcı olan bir idareci gibi görevini yapar. Bu görevler, vücudun içinden ve dışından gelen uyarıların birleştirilmesi, vücudun koordinasyonunun sağlanması, organların ve organlar arası düzenlemelerin yapılması şeklinde gerçekleştirilir. Bu görevler yerine getirilirken, çevr4esel sinir sisteminin yardımı alınır. Tüm sinir sistemi birlikte hareket ederek, vücuttaki istemli ve istemsiz hareketleri, davranışları belli bir düzen içinde yürütür. Bu düzendeki herhangi bir bozulma ya da sinir sistemi organlarındaki hasar durumunda, vücutta rahatsızlıklar ortaya çıkar, bütün işlevlerde aksama olur. Bu nedenle sinir sistemindeki ahenk bozulmamalı, vücudun sağlıklı olması sağlanmalıdır.